دولت اسلامی عراق و شام (به عربی: الدولة الإسلامية في العراق والشام) با نام اختصاری داعش، یک گروه ستیزه‌جوی جهادگرای سَلَفی است که پیروی یک آموزه بنیادگرای وهابی از اسلام سنی است.
داعش ابتدا این گونه معرفی شد که از ادغام بین “دولت اسلامی” وابسته به شبکه القاعده که اکتبر سال 2006 میلادی به وجود آمد و گروه تکفیری مسلح در سوریه معروف به “جبهه النصره” تشکیل شده است اما این ادغام را که ابوبکر بغدادی یکی از رهبران “دولت اسلامی عراق” اعلام کرد به سرعت از سوی جبهه النصره تکذیب شد.
پس از گذشت دو ماه از این قضیه ایمن الظواهری رهبر شبکه القاعده دستور داد این ادغام ملغی شود اما بغدادی این روند را ادامه داد تا اینکه دولت اسلامی عراق و شام (داعش) به یکی از گروههای تروریستی اصلی تبدیل شد که در سوریه و عراق آدمکشی و ویرانگری می کند.
داعش حروف اختصاری “دولت اسلامی عراق و شام” است اما در مناطق تحت کنترل داعش در سوریه از نام “دولت” برای داعش استفاده می شود و اینطور اعلام شده که هرکس از کلمه داعش استفاده کند هفتاد و پنج ضربه شلاق مجازات اوست.
این گروه که از ژوئیه ۲۰۱۴ ادعای خلافت جهانی کرده‌است و خود را حکومت اسلامی (به عربی: الدولة الاسلامیة) می‌نامد؛ همچنین بخش‌های بزرگی از شمال عراق و شرق سوریه را با جمعیت‌های ۲٫۸ و ۸ میلیون نفر و بخش‌های کوچکی را در لیبی، نیجریه و افغانستان به تصرف خود درآورده بود.
قاسم سلیمانی در ٣٠ آبان ١٣٩٦ طی نامه‌ای به رهبر جمهوری اسلامی ایران، «پایان سیطره» داعش را اعلام کرد. همچنین، حسن روحانی، حیدر عبادی و ولادمیر پوتین شکست داعش در عراق و سوریه را اعلام کردند. با این حال همچنان مناطق کوچکی در نواحی مرکزی مرز مشترک عراق و سوریه در کنترل این گروه است.
